Çocuklu?umuzda Kemalettin Tu?cu’nun romanlar?n? okurken, üvey anne/baba elinde büyüyen, evlatl?k verilen çocuklardan olmad???m?z için çok sevinirdik. Ayn? zamanda da bunlar?n sadece romanlarda olaca??n? dü?ünür, hiç kimsenin “O” kadar … olabilece?ine inanmazd?k. Büyüdük, “O” kadar … olunabilece?ini, üstelik bunun sadece evlatl?klar için de?il, öz anne/babalar, hatta devlet kurumlar? taraf?ndan yap?labildi?ini kavrad?k.

Büyüdükçe dünyan?n farkl? ülkelerinde çocuklar?n çok küçük ya?ta ailelerinden farkl? nedenler ve gerekçelerle al?nabildi?ini, çocuklar?n anne/babalar? taraf?ndan bir nesne gibi sat?labildi?ini, i?verenlerin çok dü?ük ücretlerle çocuk i?çiler çal??t?rd?klar?n? ö?rendik. Uygar dedi?imiz ülkelerdeki çocuklar?n devletin korumas? alt?nda oldu?unu, ücretsiz e?itim haklar?na sahip olduklar?n? !!! ö?rendi?imiz için, bir gün ülkemizde de benzer ko?ullara ula?mak için çal??malar yap?lmas? gereklili?ini savunduk.

Resmi tarih derslerinde ?ngiltere’de, 2. Dünya sava?? s?ras?nda çocuklar?n, sava??n etkilerinden korunmak için özellikle ?ngiltere’nin uzak kö?elerine gönderildiklerini, ald?klar? e?itimin aksamamas? için devletin özel önlemler ald???n? ö?renmi?tik. Nazi zulmünden korumak için Yahudi çocuklara yönelik önlemler al?nmaya çal???ld??? birçok filmde, romanda ele al?n?yor, bunlar? okuyarak mutlu oluyorduk.

Büyüdük ?ngiltere’nin çocuk köle kavram?n? uygulayan ülkelerden biri oldu?unu ö?rendik. ?mparatorlu?un her yöresinden ya? ortalamas? 9 ay ile 8 ya? aras?nda de?i?en çocu?un, 1618-1967 y?llar? aras?nda Kanada ve Avusturalya ba?ta olmak üzere, sömürge ülkelerine köle çocuk gönderdi?ini ö?rendik (26 Ocak 2010 Mustafa Kemal Erdemol –Yenigün Avrupa Gazetesi). Üstelik bu çocuklar?n resmi kay?tlar?n?n tümüyle yok edildi?ini, aileleriyle ba?lar?n?n kopart?ld???n?; bu uygulaman?n suçlu !!! çocuklar? ?slah etmek, geçmi?lerinden kopartmak, beyaz ?rk?n yayg?nla?mas?n? sa?lamak gibi amaçlarla yap?ld???n? ö?rendik.     

21 yüzy?lda halen, Uluslararas? çal??ma örgütünün 2013 y?l? verilerine göre dünya genelinde 10 milyon çocuk, temizlik, mutfak i?leri, bahç?vanl?k, su ta??ma, kendilerinden küçük çocuklara ya da ya?l?lara bakma gibi i?lerde genellikle ücretsiz veya çok dü?ük ücretlerle çal??t?r?l?yorlar.

?sviçre’nin de çocuklar? koruyan, çocuk haklar?n? savunan ülkelerden biri oldu?u ö?retilmi?ti bize.

Çocuklu?umuzda en sevdi?imiz öykülerden biri de Heidi idi. Sevgi dolu Heidi, Alp da?lar?ndaki çoban dedesi ile ya??yordu ve en yak?n arkada?? Peter’la keyifli zamanlar geçiriyordu.

?nternette dola?an “Heidi’nin ayaklar? neden ç?plakt?” adl? yaz? oldukça can s?k?c?yd?. Heidi’ye ve ?sviçre’ye farkl? gözle bakmam?za neden oldu. Konu üstünde ara?t?rmaya ba?lay?nca ?sviçre için ö?retilen gerçe?in hiç de ÖYLE olmad??? anla??ld?. Yaz?da Heidi’nin bir “Verdingkinder”  oldu?u, bu nedenle ayakkab?lar?n?n olmad???, bir çe?it köle çocuk oldu?undan söz ediliyordu.

Heidi, ?sviçre’nin toplumsal tarihinde hat?rlanmak istenmeyen bir gerçe?in simgesidir ve onun ç?plak ayaklar?, bugün çocuklara kar?? i?lenmi? bir suçun yaratt??? utanc?n üzerinde ko?uyor. Heidi ç?plak ayakl?yd?; çünkü ç?plak ayaklar, erkek ya da k?z bütün “köle çocuklar?” di?er çocuklardan ay?ran keskin uçurumun simgesiydi.

?sviçre’de; 1789 y?l?nda, 14 ya??ndan küçük çocuklar?n fabrikalarda çal??malar? yasakland?. Ancak çocuk sömürüsü için yeni bir kap? aç?ld? ve ?sviçre, 18. yüzy?l?n sonundan 1960’l? y?llar?n ba??na kadar çocuk eme?i sömürüsünün, örne?ine az rastlanan bir biçiminin uygulama alan? oldu. Devlete borcu bulunan ya da bo?anan çiftlerin, fakir ailelerin çocuklar?, yetimler, ailesi cezaevinde olan ya da kendisi suç i?leyen çocuklar, devlet ve kilise vas?tas?yla, çal??t?r?lmak üzere ba?ka ailelerin yan?na yerle?tirilirdi. Ancak 1974 y?l?nda yasayla kald?r?lan bu uygulamada, papazlar?n önderli?inde ailelerden toplanan çocuklar, çiftliklere kiral?k olarak verilir veya ?ehirlerde kurulan çocuk pazarlar?nda -4 ya??ndaki çocuklar bile- ev ve çiftlik i?lerinde çal??t?r?lmak için sat??a ç?kar?l?rd?. Bu andan itibaren; çocuklar? arayan, sorunlar?n? dinleyen, tecavüze u?rad?klar?nda ya da i?kence gördüklerinde sahip ç?kan olmazd?. Çünkü toplumun gözünde onlar; suç i?leyen, bo?anan, fakir dü?mü? ailelerinden “kurtar?lm??” çocuklard?.

Almanya’n?n ciddi gazetelerinden biri olan Badische Zeitung gazetesindeki bir makalede Hugo Zing’in öyküsüne yer verilmi?.

“Um die Kindheit betrogen (Çocukluklar? çal?nanlar) ba?l?kl? yaz?da ad? geçen Hugo Zingg 6 ya??nda iken Sosyal bak?m dairesinde ki memurlar, kendini ve be?karde?ini ailesinden koparm??lard?. Hugo Zingg’i Bern da?lar?ndaki bir yere götürmü?lerdi. Bu insanlar?n isimleri hakk?nda susmay? tercih ediyor. Orada köylü bir aileye teslim edilmi?, orada kald??? 8 sene içinde büyük ac?lar ya?am?? ve ?iddet görmü?tü. “

?sviçre hükümeti bu çocuklar? yabanc? ailelere verilmi? çocuklar olarak adland?rmaktayd?. 1978 y?l?na kadar ?sviçre de ki sosyal yard?m daireleri çocuklar? ailelerinin r?zas? olmaks?z?n al?p, yuvalara ve bak?m evlerine verme hakk?na sahiptiler. Bu i?lem, ya ailelerin sosyal daireye ba?vurmalar?yla veya bir kad?n?n çocuklar?na bakamad???n? söylemesi durumunda gerçekle?tirilmekteydi.

Babas? bir verdingkinder olan tarihçi Marco Leuenberger 1930’da yakla??k 35.000 çocu?un ailelerinden al?nd???n? tespit etmi?ti. Ancak kendisi, 1920 ile 1970 seneleri aras?nda takriben 100.000 çocu?un bak?m evlerine ve ailelere verildi?ini dü?ünmekteydi, çünkü çocuklar?n hepsi kay?t alt?na al?nmam??t?.

1930’lara kadar çocuklar?n pazar yerlerinde köylülere aç?k artt?rmayla sat?ld??? bilinmekteydi. Devletten en az bak?m paras? isteyen köylülerin çocuklar? almakta öncelikleri vard?. Böylelikle devlet tasarruf etmi? olmakta ve köylülerde ucuz bir i? gücüne sahip olmaktayd?lar. Bu her iki taraf? da memnun eden bir al??veri?ti. Büyük ?sviçre bankas? (UBS) bir ekonomisti bu çocuk i?çilerin 19. ve 20. yüz y?llarda ?sviçre tar?m?na takriben 20 ile 65 milyar ?sviçre Frank? katk? sa?lam?? olduklar?n? hesaplad?.

14.9.2014 tarihli Soontags Blick gazetesindeki bir haberde verdingkinder çocuklar?n ayn? zamanda doland?r?ld?klar?n? belirtiyor. Hükümet bu çocuklar?n ihtiyaçlar?n?n kar??lanmas? için, onlar ad?na banka hesab?na ayl?k 40 isviçre frank? yat?r?yordu, ancak çocuklar bu banka hesab? hakk?nda bilgi sahibi olmad?klar?ndan para bankada birikiyordu.

Sözle?meli Çocuklar?n üzerindeki Vasi’lik süresi bitiminde Vasiler bir hesap dökümü yaparak kalan paray? çocuklara vermeleri gerekirdi. Ancak ço?u evrak dosyas?nda bu döküm ya bulunmamakta ya da çal?nt?y? gizlemek için düzmecedir.

?sviçre Adalet Bakanl??? ?sviçre Bankalar?nda 400 Milyon Frankl?k bu konuda sahibi belirlenmemi? bir servetin oldu?unu tahmin etmekte. ?sviçre bankalar? 1 Ocak 2015 itibari ile bu serveti 50 y?l sonra devlete devrettiler. Halen hayatta olan yakla??k 10.000 sözle?meli çocu?un tespit edilip haklar?na kavu?mas? gerekiyor. Elbette adlar? ve soyadlar? de?i?tirildi?i için kendilerinin veya mirasç?lar?n?n bulunmalar? oldukça zaman alacak bir i?.

Bu konuyu ele alan, yönetmeli?ini Markus ?mboden’in yapt???, 2011 ?sviçre yap?m? Der Verdingbub (Foster Boy) adl? filmin senaryosu gerçek öykülerden derlenmi?.

Günümüzde durum nedir peki?

2009 y?l?nda aç?lan Verdingkinder Reden sergiyle birlikte konferanslar, aç?k oturumlar, bilimsel ara?t?rmalar sonucu, ?sviçre hükümeti 2013 y?l?nda Verdigkinder çocuk olan yeti?kinlerden resmi olarak özür diledi.

?ngiltere’de bir sosyal hizmet uzman? olan Margaret Humpsreys, Avusturalya’dan gönderilen bir mektup sonras? Göçmen Çocuklar Vakf? arac?l???yla ?ngiltere ve Avustralya parlamentolar?nda soru?turma aç?lmas?n? sa?lad?. Bu çocuk köleleri gönderen Hristiyan Karde?ler adl? kurulu?, bu trajedideki sorumlulu?undan ötürü özür diledi.

Katolik kilisesi 2001 y?l?nda, 1930-1960 y?llar?na kadar köle olarak çal??t?r?lan yakla??k 1300 çocuktan özür diledi.

Avusturalya ba?bakan? ?ngiltere’den gönderilen köle çocuklardan özür diledi.

?ngiltere hükümeti, büyük tazminatlar ödemek durumunda kalaca?? endi?esinden dolay? özür dilemekten kaç?nmaktad?r. (Erdemol, 2010. Yenigün Avrupa Gazetesi).

Günümüzde ?sviçre, çocuklar?n refah? s?ralamas?nda, 29 ülke içinde 8. s?rada yer al?yor.

21. yüzy?lda Türkiye’de ve dünyada durum de?i?ti mi sizce?

Sokaklarda araba cam? silen, dilenen, bir ?eyler satmaya çal??an (ka??t mendil, çatal i?ne, vs) çocuklar? halen görmeye devam etti?imize göre durumda de?i?en bir ?ey yok.

Sava?tan kaçan, silahlar?n gölgesinde oyun oynamaya çal??an, sat?lan, organlar? sat?lan çocuklar halen aram?zdalar.