Aziz ?sa Elkun, yakla??k 20 y?l önce, do?up büyüdü?ü Sincan Özerk Bölgesi’nin terk etmi? Uygur bir akademisyen.
Türkiye ve Almanya üzerinden ?ngiltere’nin ba?kenti Londra’ya gelmi?.
2017’ye kadar her hafta annesiyle telefonla görü?tü?ünü anlatan Elkun, sonra ileti?imlerinin nas?l koptu?unu “2017 yaz?nda telefonla görü?ürken annem ‘O?lum art?k bizi arama, sen her arad???nda polis evimize geliyor ve bize telefonu açmay?n’ dedi. Sonra bir daha kendisine ula?amad?m” sözleriyle anlatt?.
Ayn? y?l?n kas?m ay?nda Türkiye’deki bir arkada??ndan babas?n?n vefat etti?ini ö?renen Elkun, yine ?ayar’daki annesine ula?maya çal??sa da sonuç alamam??.
Arad??? cep ve ev telefonlar?n?n art?k kullan?lmad???n? fark etmi?.
Geçen y?l, Google Earth’ten babas?n?n defnedildi?i mezarl??a bakarken bir de?i?iklik oldu?unu gören Uygur akademisyen, Frans?z haber ajans? AFP ile temasa geçip durumu iletmi?. AFP’nin bölgeye gitti?ini anlatan Elkun, ajans?n geçti?i foto?raflar? “Eski mezarlar y?k?lm??, her tarafa kemikler saç?lm??. Yerlerine 80 santimetrelik beton kutu gibi mezarlar yap?lm?? ama içlerinde ne oldu?unu kimse bilmiyor” sözleriyle yorumlad?.
Elkun’un babas?n?n mezar?na ne oldu?unu anlama ve annesiyle konu?abilme mücadelesi giderek uluslararas? bir haber haline geldi. Bu mücadelesini, Ocak ay?nda CNN’e verdi?i röportajda dile getirdi. CNN röportaj?na yan?t ise Çin devlet televizyonu CCTV’den geldi. Çin televizyonu ?ubat’ta yay?mlad??? haberde Elkun’un annesiyle görü?tü ve mezarl???n yeni görüntülerini yay?mlad?. Elkun’un annesi eski mezarlar?n kuvvetli ya?mur ve rüzgarda s?k s?k da??ld???n? söylerken mezarlar?n ta??nmas?ndan memnun oldu?unu dile getirdi.
Bu haberin yay?nlanmas?ndan iki ay geçtikten sonra Aziz ?sa Elkun’un hiç beklemedi?i bir geli?me ya?and?. Tan?mad??? bir numaradan gelen telefonu açt???nda kar??s?ndaki sesin annesinindi: “Anne, nas?l oldu? Do?rudan m? ar?yorsun bu bilinmeyen numara nedir?’ diye sordum. O da, ‘Sa? olsunlar buradaki polisler gelip o?lunu arayabilirsin dediler’ Ben de kendisine özgür insanlar oldu?umuzu, anne ve o?lunun konu?mas? için arada polise gerek yok’ dedim. Ve hat bir anda kesildi”
Aziz ?sa Elkun, kendi ya?ad???n?n ötesinde Çin’in Sincan Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde y?llard?r büyük trajedilerin ya?and???n? savunurken, “Çin, 3 milyondan fazla Uygur Türk’ünü toplama kamplar?na kilitledi. 2016’ya kadar hiçbir haber alam?yorduk ama modern teknoloji sayesinde art?k orada neler olup bitti?ini ö?reniyoruz” dedi.
Türkiye’ye de ça?r? yapan Elkun, “Türkiye, bask? alt?ndaki Filistinli ve Arakanl? Müslümanlar için çok ?ey yapt?. Ama bizler Türk ve Müslüman oldu?umuz halde Türkiye’den Uygurlar pek fazla bir ?ey duymad?k” dedi.
BBC'nin geçen y?l Temmuz ay?nda yapt??? bir ara?t?rma Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde son iki y?lda, çok say?da büyük ölçekli yat?l? okulun kuruldu?unu göstermi?ti.
Çin yetkilileri Uygur Türklerinin, radikal e?ilimlerle mücadele kapsam?nda "dil ö?retim merkezlerinde" e?itim gördü?ünü savunuyor
Pekin yönetiminin "e?itim kamp?" ad?n? verdi?i tesislerde, yakla??k 1 milyon Müslüman Uygur Türkünün tutuldu?u san?l?yor.
BBC'nin bu y?l özel izinle girdi?i bu tesislerden elde edilen görüntüler ve yap?lan röportajlar, kurulan sistemin "cezaevine daha yak?n oldu?unu" göstermi?ti.
#uygurtürkleri
Video-Haber: Osman Kaytazo?lu
BBC Türkçe internet sayfas?: http://www.bbc.co.uk/turkce
İhbar Hattı
