Janset Berzeg
  Güncelleme: 03-09-2020 21:52:00   03-09-2020 21:37:00

YENİ GÜNAH KEÇİLERİ: VEGANLAR

Veganlık, Batı toplumunun sözlüğüne özellikle de son yirmi yılda herhangi bir başka kelime gibi yerleşmiş olsa da, bizim topraklarımızda (o da kısıtlı ve popüler kültür hakim ortamlarda) yeni yeni duyulmakta. Ömer Madra’yı saymazsak. O her şeyi ilk bilir. Kendisini iklim değişikliği konusundaki aktivistliği ile mi, araştırmacılığıyla mı, akademisyenliğiyle mi yoksa kainatın bütün seslerine açık bir radyo vizyonuyla mı öveceğimi bilemedim. Noam Chomsky ile yaptığı röportajı da unutamam, yeri gelmişken saygılarımı sunuyorum.

Herneyse, Vegan Derneği kurucusu Donald Watson, 1944 yılında hayvansal ürünlerin kullanımını tamamen reddeden vegan kelimesini literatüre kazandırmış yani tarihin o kadar da derinliklerine dayanmıyor vegan oluşumu. Kelimenin vejetaryen kelimesinden türetildiği sanılıyor. İdeolojik bir beslenme biçiminin ille de bir ismi olması gerekmiyor tabii ki, 1944 ten önce de vegan olan ancak olduğunu bilmeyenler kesinlikle vardı diye düşünüyorum.

Veganlık, kökeni mangal, kebap ve köfteye dayanan toplumumuzda da yayılmakta. Hayatına vegan olarak devam eden arkadaşlarımız yenebilir sınıfına koyduğumuz inek, koyun ve tavuk gibi hayvanların hak savunucuları. Bu hayvanların etlerinin sofralarımıza ulaşması için doğup, çok zalim şartlarda anlamsız ve kısa bir yaşam sürüp sonra da kesildikleri fabrika usulü hayvan çiftliklerinden de hiç hoşlanmıyorlar.

Dahası, doğal döngülerinden süt ve yumurta elde etmek için insan eli ve kontrolüyle uğradıkları insan zulmüne, hem de küresel ısınmaya dur diyorlar. Makul mü? Bence şahane.

Genetik araştırmalar, günümüz vahşi doğasında hiçbir fonksiyonu olmayan ineklerin tüm türlerinin tek bir hayvana dayandığını gösteriyor; yaban öküzü. Aynı şekilde koyunlar da yaban koyunu denilen bir türün evcilleştirilmiş ve çoğaltılmış hali. Yani insan ırkı İ.Ö. on bin yılı civarından itibaren inekleri ve koyunları aynı genetiği oynanmış tohumlar gibi değiştirmeye, evcilleştirmeye ve tutsak olarak almaya başlamış. Ataları günümüz vahşi doğasında fazlaca görülse de, evcil kesimlik domuzlar da buna dahil.

Yeni jenerasyon veganların büyük kısmı bu çiftlik hayvanlarına tesislerde yapılan muameleyi konu alan belgeselleri seyrettikten sonra vegan olmaya karar vermiş kişilerden oluşuyor.

ABDli okumuş etmiş arkadaşlarım var, çikolatalı sütün çikolata yemiş inekten sağıldığını zanneden… Bir tane de süpermarket dışında hiç alışveriş yapmamış olduğu için pazarda kuru bakliyat görünce “Janset, bu ne?” diyen olmuştu, dedim “fasulye, hani var ya sizde kahvaltıda yiyorsunuz soslu…”. “Biz bunu hep konserve alıyoruz hazır pişmiş oluyor” diyor. Bu kız üniversite mezunu ve kendi şirketi var yani kafada ciddi bir sorun olmaması lazım…

İşte doğa ile aramıza bu derecede set çekmiş gıda endüstrisi, buraya kadar tamam ama acaba konserve fasulye nereden geliyor diye sormayanlara ben gerçekten çok ama çok şaşıyorum. Ben çocukluğumdan beri biliyordum sığır etinin nereden geldiğini. Özrüm kabahatimden büyük…

Bilenle bilmeyen bir olmaz derler, sofra etlerinin şehirde yaşıyorsanız tekrar ediyorum şehirde yaşıyorsanız geldiği yer işte bu hayvanların ölüm tarlaları.

Bu da beni şimdiye kadar hiçbir vegan arkadaşımın cevaplayamadığı bir soruya götürüyor; hayvanların mutlu, özgür ve gezeleyen olduğu bir yerde yaşasaydın (ki ben öyle bir yerde yaşıyorum) veganlığa devam eder miydin?

Zor bir soru. İşin içinde vegan ideolojisi, azınlık olmanın getirdiği küçük topluluk bilinci ve sağlıklı, lif ağırlıklı beslenme gibi nedenler var. Ben mesela ideolojik vegan olsaydım, hayvanların gezeleyen olduğu yerlerde etimi peynirimi yer, fabrikasyon oldukları yerlerde ise yemezdim.

Bu durumda şehir veganlarının tezinde hiçbir açık yok. Hem hayvanlara verilen antibiyotikler, hem yaşam şartları (ona yaşam denebilirse) ve hem de küresel ısınma ve insan vücudunun bitki bazlı beslenmeyi daha iyi sindirmesi… Mantıklı.

Ama ben şehirde yaşamıyorum ve hiçbir hayvana zulüm etmiyorum. Ayrıca acil durumda kendini dikebilen bir Kafkasyalı olarak doğada aç kalsam yenilebilir bitki toplarım ama avlanırım da, doğamda var vahşilik (ama zulüm değil, zulüm çok farklı bir mefhum).

Zaten şu herkesin şefkat ve övgüyle izlediği Özgürlük Yolu (Into the Wild) filmine de bir anlam veremedim. İyi bir üniversite mezunu genç (üniversitede botanik değil tarih okuyor) vahşi doğaya gidiyor, cahil yani çünkü doğada hayatta kalmak süpermarketten alıveriş yapan jenerasyon için zaten imkansız. O yüzden bir belgesel seyredip vegan olanlara hem imreniyorum hem de mahcup hissediyorum. Ne kadar saf kalabilen insanlar var.

Zaten veganlara gıcık olanların derdi de işte tam olarak bu diye bir sosyolojik açıklama getiriyorum kendimce, hayvanlara yapılan zulme çanak tuttuğumuz için bize kendimizi kötü hissettiriyorlar. Onlar hayvan dostu biz hayvan düşmanıyız, çok fena insanlarız.

Bu yazının sonu nereye varacak, tez ve hipotez nerede diye düşünüyorsanız doğru yerdesiniz. Vegan oluşumunu kalben destekleyenlerden, damak paletinden ve belki eskiden sevdiği yiyeceklerden kendilerini birçok ulvi sebep uğruna mahrum bırakan kişilere saygı duyanlardanım.

Zaten nasıl her insan farklıysa, her vegan da farklı olabilir. Bir azınlığa dahil olma psikolojisiyle militan davranan, yemek davetlerinde kimse sormadan vegan olduğunu belirten, restoranlarda çıngar çıkartan ve ona buna “hayvan leşi yiyorsunuz” diyerek antipati toplayan arkadaşlar maalesef haklıyken haksız duruma düşenler, buna da üzülüyorum.

Bu kişilerin veganlığı değil acı çeken benliklerinin sesini duyurmak istediklerini, vegan hareketine de büyük zarar verdiklerini görüyorum.

Dünyanın en geçerli, en mantıklı, en insani ideolojilerinden biri olan veganlığa antipati oluşturduklarını üzülerek izliyorum.

Dahası bebek/çocuk vegan yetiştirilir mi? tartışmaları var… Bu konuda yıllarca araştırma ve gözlem yaptım, doktorlara sordum, söylenen şeyler hep benzer. Şayet bebeğe ya da çocuğa dışarıdan bir takım gıda takviyeleri verilirse bir problem oluşturmuyor. Bu da elit bir bebeğiniz, vitamin ve takviye alacak neredeyse uzmanlık düzeyinde beslenme bilgisi ve finansal kaynağınızın olmasını gerektiriyor.

Kendi ideolojiniz uğruna seçme şansı olmayan bir bebenin fizyolojisiyle oynamanız anlamına geliyor.

Yakın bir arkadaşım doğuştan vegan yetiştirilmiş ve hem glüten hem de diğer bir çok gıda maddesine alerjisi var, barsak toleransı çok düşük. Birkaç defa et yemeyi denemek istediğini ama vücudunun eti parçalayacak enzim üretmediği için yiyemediğini anlatmıştı. Otuzlu yaşlarında, anne babasını vegan yetiştirildiği için dava etti ve kazandı. Bunu da buraya Düşünen Adam heykeli olarak ekleyelim.

Sevgiyle, şefkatle kalalım… Kendimize ve Dünyamıza iyi bakalım.

  FACEBOOK YORUM
Yorum

  YAZARIN DİĞER YAZILARI

HABER ARŞİVİ
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Fenerbahçe 13 11 1 1 33 9 34 +24
2 Galatasaray 13 11 1 1 26 8 34 +18
3 Beşiktaş 13 8 4 1 20 15 25 +5
4 Adana Demirspor 13 6 2 5 24 13 23 +11
5 Trabzonspor 13 7 4 2 24 17 23 +7
6 Kayserispor 13 6 2 5 18 14 23 +4
7 Antalyaspor 13 5 4 4 17 13 19 +4
8 Kasımpaşa 13 5 5 3 21 25 18 -4
9 Çaykur Rizespor 13 5 5 3 11 17 18 -6
10 Hatayspor 13 4 4 5 21 18 17 +3
11 MKE Ankaragücü 13 4 5 4 19 19 16 0
12 Sivasspor 13 3 4 6 16 20 15 -4
13 Gaziantep FK 13 5 8 0 12 18 15 -6
14 Fatih Karagümrük 13 3 5 5 14 12 14 +2
15 Konyaspor 13 3 6 4 13 18 13 -5
16 Pendikspor 13 3 6 4 16 29 13 -13
17 Başakşehir FK 13 3 7 3 12 17 12 -5
18 Alanyaspor 13 2 7 4 9 21 10 -12
19 Samsunspor 13 2 9 2 10 21 8 -11
20 İstanbulspor 13 2 9 2 11 23 8 -12
Takım O G M B A Y P AV
1 Eyüpspor 13 11 2 0 35 10 33 +25
2 Kocaelispor 13 9 2 2 24 13 29 +11
3 Bandırmaspor 13 7 2 4 17 7 25 +10
4 Göztepe 13 7 4 2 15 8 23 +7
5 Gençlerbirliği 13 6 2 5 17 13 23 +4
6 Bodrumspor 13 6 4 3 16 11 21 +5
7 Sakaryaspor 13 5 3 5 16 14 20 +2
8 Keçiörengücü 13 5 4 4 12 12 19 0
9 Çorum FK 13 5 6 2 20 16 17 +4
10 Erzurumspor FK 13 4 4 5 14 11 17 +3
11 Boluspor 13 4 5 4 11 14 16 -3
12 Adanaspor 13 5 8 0 12 18 15 -6
13 Manisa FK 13 3 5 5 15 15 14 0
14 Şanlıurfaspor 13 3 5 5 9 15 14 -6
15 Ümraniyespor 13 3 7 3 11 19 12 -8
16 Tuzlaspor 13 3 8 2 11 24 11 -13
17 Giresunspor 13 2 8 3 9 20 9 -11
18 Altay 13 1 10 2 7 31 5 -24
Takım O G M B A Y P AV
1 Esenler Erokspor 14 12 2 0 30 8 36 +22
2 1461 Trabzon FK 14 9 2 3 26 8 30 +18
3 Van Spor FK 14 9 2 3 19 15 30 +4
4 Ankaraspor 15 7 2 6 19 11 27 +8
5 Bucaspor 1928 13 7 1 5 19 7 26 +12
6 Nazilli Belediyespor 15 8 5 2 22 20 26 +2
7 Yeni Mersin İdman Yurdu 14 6 3 5 19 13 23 +6
8 Ankara Demirspor 14 7 6 1 18 17 22 +1
9 Diyarbekir Spor 14 5 5 4 12 13 19 -1
10 Hes İlaç Afyonspor 14 5 5 4 9 11 19 -2
11 Karacabey Belediye Spor 14 4 6 4 10 10 16 0
12 Kırklarelispor 15 4 7 4 12 22 16 -10
13 Beyoğlu Yeniçarşıspor 14 4 9 1 13 19 13 -6
14 Bursaspor 14 3 7 4 12 24 13 -12
15 Serik Belediyespor 14 3 8 3 6 13 12 -7
16 Kırşehir Futbol SK 15 3 9 3 12 26 12 -14
17 Altınordu 14 2 7 5 15 17 11 -2
18 Zonguldak Kömürspor 13 2 7 4 12 19 10 -7
19 Adıyaman FK 14 2 9 3 10 22 9 -12
Takım O G M B A Y P AV
1 Aliağa Futbol A.Ş. 12 9 0 3 23 5 30 +18
2 Kepezspor FAŞ 11 8 1 2 19 7 26 +12
3 Ayvalıkgücü Belediyespor 11 5 1 5 11 6 20 +5
4 Edirnespor 11 5 3 3 17 9 18 +8
5 52 Orduspor FK 12 4 3 5 11 11 17 0
6 İnegöl Kafkas GK 11 5 4 2 10 11 17 -1
7 K.Çekmece Sinopspor 12 3 4 5 13 11 14 +2
8 Mardin 1969 Spor 11 4 5 2 13 11 14 +2
9 Kırıkkalegücü FK 11 4 5 2 9 11 14 -2
10 Talasgücü Belediyespor 11 4 6 1 13 17 13 -4
11 Gümüşhanespor 11 2 3 6 8 11 12 -3
12 Artvin Hopaspor 11 2 5 4 10 12 10 -2
13 Malatya Arguvanspor 11 2 6 3 6 10 9 -4
14 Karabük İdmanyurdu Spor 11 2 7 2 7 21 8 -14
15 Tarsus İdman Yurdu 11 1 7 3 6 23 6 -17
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 01/12/2023 Fatih Karagümrük vs İstanbulspor
 01/12/2023 Hatayspor vs Antalyaspor
 02/12/2023 Alanyaspor vs Konyaspor
 02/12/2023 Çaykur Rizespor vs Başakşehir FK
 02/12/2023 Adana Demirspor vs Samsunspor
 02/12/2023 Pendikspor vs Galatasaray
 03/12/2023 Kasımpaşa vs Gaziantep FK
 03/12/2023 Trabzonspor vs Kayserispor
 03/12/2023 MKE Ankaragücü vs Beşiktaş
 04/12/2023 Fenerbahçe vs Sivasspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 01/12/2023 Adanaspor vs Çorum FK
 01/12/2023 Kocaelispor vs Ümraniyespor
 02/12/2023 Keçiörengücü vs Sakaryaspor
 02/12/2023 Tuzlaspor vs Bandırmaspor
 02/12/2023 Boluspor vs Eyüpspor
 02/12/2023 Şanlıurfaspor vs Bodrum FK
 03/12/2023 Manisa FK vs Altay
 03/12/2023 Erzurumspor FK vs Gençlerbirliği
 03/12/2023 Göztepe vs Giresunspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 02/12/2023 Altınordu vs Van Spor FK
 02/12/2023 Ankara Demirspor vs Hes İlaç Afyonspor
 02/12/2023 Bursaspor vs Esenler Erokspor
 02/12/2023 Nazilli Belediyespor vs Yeni Mersin İdman Yurdu
 02/12/2023 Serik Belediyespor vs Kırklarelispor
 03/12/2023 Adıyaman FK vs Zonguldak Kömürspor
 03/12/2023 Ankaraspor vs Karacabey Belediye Spor
 03/12/2023 Beyoğlu Yeniçarşıspor vs Diyarbekir Spor
 03/12/2023 Bucaspor 1928 vs 1461 Trabzon FK
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 02/12/2023 İnegöl Kafkas GK vs Malatya Arguvanspor
 02/12/2023 Kepezspor FAŞ vs Mardin 1969 Spor
 03/12/2023 Aliağa Futbol A.Ş. vs Gümüşhanespor
 03/12/2023 Edirnespor vs Tarsus İdman Yurdu
 03/12/2023 Karabük İdmanyurdu Spor vs Artvin Hopaspor
 03/12/2023 Kırıkkalegücü FK vs Ayvalıkgücü Belediyespor
 03/12/2023 Talasgücü Belediyespor vs K.Çekmece Sinopspor
 03/12/2023 Edirnespor - Tarsus İdman Yurdu Tarsus İdman Yurdu ligdeki son 10 maçında hiç kazanamadı  Edirnespor yenilmez
 03/12/2023 Aliağa Futbol A.Ş. - Gümüşhanespor Aliağa Futbol A.Ş. ligdeki son 12 maçında hiç kaybetmedi  Aliağa Futbol A.Ş. yenilmez
 03/12/2023 Kırıkkalegücü FK - Ayvalıkgücü Belediyespor Ayvalıkgücü Belediyespor ligdeki son 7 maçında hiç kaybetmedi  Ayvalıkgücü Belediyespor yenilmez
ŞANS OYUNLARI
BİZİ TAKİP EDİN
YUKARI