Z KUŞAĞI / İREM KABATAŞ

Z KUŞAĞI APOLİTİK Mİ?

Kimdir bu herkesi peşinde koşturan, geleceğin kaderi denilen Z kuşağı? Gelin bir bakalım. Bazı araştırmalara göre 1994-2012 yılları arasında doğanları kapsadığı söylense de, genel kanıya göre 1997-2012 yıllarında arasında doğan gençler için Z kuşağı mensubu diyebiliriz. Peki bu gençler sahiden kaderimizi değiştirecek bir güce sahipler mi? Ülkemizde 20 milyon kadar bir popülasyonları olduğu rahatlıkla söylenebilir. Büyük çoğunluğu Doğu ve Marmara illerinde yaşayan bu 20 milyon gencin 7 milyonu 2023 seçimlerinde oy kullanacak. Yaklaşık bir ülke kadar sayıları olması nedeniyle, geleceğimizi ve özellikle de siyaseti, belirleyemeseler bile onlara yön verecekleri kesin.

Geleceğe bakış açıları X ve Y kuşağından oldukça farklı olan ve benim de bir mensubu olduğum Z kuşağı, elbette her topluluk gibi kendi içinde de bölünmelere sahip. Yüzyıllardır ayrışılan din ve siyaset Z kuşağı için de bir kutuplaşma konusu. %28,5’i inançsız olan Z kuşağı bu oranla kendisinden önce ki bütün kuşakları geride bırakarak adeta rekora koştu. Tabii tek rekorları bu konuda değil çünkü %68,7’si apolitik yani siyasi konuda da inançsız, tarafsızlar. Geri kalan %31,3’ün çoğunluğu ise reel siyasette kendi aralarında İYİ Parti ve HDP olarak ayrılmış durumdalar.

Bu tespitlerin yanı sıra kimimizin yakıştırdığı gibi Z kuşağı inançsız, politikaya soğuk, kitap okumayan, kitap yerine görselle yetinen, aile karşıtı, var olan ahlak anlayışlarını benimsemeyen bencil bir kuşak.

Evet bu tespitlerin hepsi doğru olabilir ama Z kuşağının özellikle siyasete karşı oluşu, yani apolitik oluşu bana göre siyasetin bugünkü statükocu anlayışına karşı olduğu şeklinde okunmalıdır. Çünkü Z kuşağı olarak kendilerini tanımlayan bu insanların bir başka ortak özellikleri var ki onları belki de önceki kuşaklardan farklı kılıyor. Bu özellik toplumda var olan haksızlıklara, adaletsizliklere ve eşitsizliklere karşı aşırı bir duyarlılığa sahip olmaları. Diyebilirsiniz ki “Ne var 68 kuşağı da haksızlıklara ve adaletsizliklere karşı duyarlıydı”. Buradan Dünyayı ya da Türkiye’yi değiştirebilecek bir siyaset üretilebildi mi?  Hayır!

Ama durumlar benzer diye benzer bir sonuç çıkarmayın. Çünkü bu Z kuşağı mensupları, “bireyciliğin, hedonizmin, bencilliğin” en yaygın olduğu neo-liberal düzenin içine doğdular ve bu etkiler altında büyüdüler. Dolayısıyla bu özellikleri 68 kuşağının eşitlik ve adalet arayışlarından görece daha önemli.

Diyorlar ki Z kuşağı Teknoloji ve konfor kuşağı olduğundan dolayı daha az kitap okuyorlar, daha çok zamanlarını sosyal medyada geçiriyorlar, gelecek için daha az çaba sarf ediyorlar, daha bireysel ve bencil davranıyorlar üstelik dikkatleri ortalama sekiz saniyede dağılıyor.

Ama büyük medya tekellerinin bütün toplumu manipüle ettiği bilinen bir dünyada z .kuşağının gerçekleri öğrenmek amacıyla sosyal medyada vakit harcıyor olması neden şaşırtıcı olsun ki? Aksine z kuşağı böyle yaparak üzerlerine karabasan gibi çökmüş medya imparatorluklarına digital devrimin imkanlarını kullanarak tavır alıyor.

Yine diyorlar ki Z kuşağı bireyleri aile kurmaya sıcak bakmıyorlar, toplumsal ahlak ve cinsiyet kurallarını da ellerinin tersiyle itiyorlar. Toplum ve cinsiyet rollerini asla kabul etmiyorlar, makyaj yapan erkekler, maskülen genç kadınlar ve evlilik karşıtlığı bu kuşakta yavaş yavaş alışageldiğimiz bir durum halini alıyor.

Peki ama geleneksel aile formlarının tükendiği, hemen her gün kadın, çocuk, LGBTQ+ ‘lilerinin kimlik haklarına yönelik saldırıların ayyuka çıktığı bir dünyada Z kuşağının bu mağdurların yanında durup onların hakları için mücadele etmelerini nereye koyacağız?

Özellikle ülkemizde “geç gelen adalet” diye bir kavram var ve Z kuşağı bu adaletsizliği sosyal medyada seslerini duyurarak sağlıyor. Geç gelen adalet içinde büyüyen Z kuşağı, en yaygın psikolojik bozukluk oranına sahip bir kuşak olabilir ama en çok da sosyal duyarlılığı yüksek olan bir kuşak. Genel kanının aksine z kuşağı  diğer kuşaklara nazaran daha az alkol tüketiyor ve daha az genç gebelik oranına sahip.

Fakat Z kuşağı yukarıda da değindiğim gibi eşitliğe ve adalete inanıyor ve diğer kuşaklardan da bunu bekliyor. Var olan kuşaklarla ilişkileri zaman zaman, ilginçtir M.Ö 800 yılında, Heseiod’in söylediklerine tamamen uyuyor. “Günümüzün gençleri öyle umursamaz ki, ileride ülke yönetimini ele alacaklarını düşündükçe umutsuzluğa kapılıyorum. Bizlere, büyüklere karşı saygılı olmayı, ağırbaşlı davranmayı öğretmişlerdi. Şimdiki gençler kurallara boş veriyorlar. Çok duyarsızlar ve beklemesini bilmiyorlar.”

Ama unutmayın ki bu kuşak önümüzdeki dönemin kaderini belirleyecek bir kuşak. Onun için bugünün siyasetçileri onları anlamak yerine onları nasıl manüpile edeceklerini düşünüyorlar. Ama öfkeleri burunlarına gelmiş bu kuşak bence bu sefer siyasete soğuk bakmayıp, değişimi ateşlemek için sandığa gidecek. İşaretler o yönde.

Gençliğimizi unutmadığımız, yaşlanacağımızın bilincinde olduğumuz ve barış içinde yaşadığımız günlere özlemle…